ไก่ชนพระนเรศวรได้มีชื่อเสียงอยู่ขณะนี้ เพราะว่าได้มีการร่วมมือกันจากบุคคลต่างๆ ของพิษณุโลก ทั้งกำลังทรัพย์ กำลังกาย และกำลังใจ สนับสนุนทุกด้าน เมื่อผู้เขียนไปขอความร่วมมือทุกท่านจะแสดงความยินดี ทำให้ผู้เขียนมีกำลังใจในการทำงาน พัฒนาและอนุรักษ์ไก่ชนพระนเรศวรขึ้นมาซึ่งถือว่าเป็นเพียงการเริ่มต้นเท่านั้นการพัฒนาคงจะต้องทำอย่างต่อเนื่องเกษตรกรของจังหวัดพิษณุโลก ก็พลอยมีรายได้เพิ่มขึ้นไปด้วย โดยการผลิตไก่ชนพระนเรศวรมาจำหน่าย การผลิตไก่ชนพระนเรศวรจะต้องเข้าใจความต้องการของผู้มาหาซื้อไก่เขาต้องการอย่างไร เราผู้ผลิตต้องผลิตให้ตรงกับความต้องการของผู้ซื้อ จึงจะขายของได้ ถ้าผู้ซื้อไม่รู้ไม่เข้าใจเราผู้ผลิตไก่หรือผู้ขายไก่ต้องอธิบายให้ผู้มาซื้อทรายด้วย ดังนั้นผู้ผลิตไก่ชนพระนเรศวรจึงมีความจำเป็นต้องรู้ประวัติ ความเป็นมาของไก่ชนพระนเรศวร และต้องทราบมาตรฐานพันธุ์ไก่ชนพระนเรศวรนอกจากนั้นควรจะทราบการดูเกล็ดดูลักษณะไก่เก่งด้วยเช่นกัน ดังนั้น ถ้าจะพูดถึงเรื่องการซื้อขายไก่ชนพระนเรศวร หรือเรียกว่าการตลาดไก่ชนพระนเรศวรจะขอแยกพูดออกเป็น 5 หัวข้อ คือ 1.ผู้เพาะพันธุ์ไก่ชนพระนเรศวรเพื่อจำหน่าย ทุกคนที่เพาะพันธุ์ไก่ชนพระนเรศวรจำหน่าย ชอบถามว่า “เพาะไก่แล้วจะไปขายที่ไหน” ซึ่งเป็นคำถามที่ดีและถูกต้อง แต่เป็นคำถามที่อยู่ขั้นสุดท้ายของการขายหรือการตลาด ก่อนที่จะถึงเรื่องขาย เราต้องมาสำรวจตัวเราเองบอกก่อนว่า 1.1 เรามีความรู้เรื่องประวัติความเป็นมาของไก่ชนพระนเรศวรหรือไม่ทุกท่านต้องไปทบทวนหรือหาตำราอ่านสมัยที่พระนเรศวรชนไก่ชนะพระมหาอุปราชาที่ประเทศพม่า ต้องทราบเรื่อง “ไก่เหลืองหางขาวไก่เจ้าเลี้ยง” 1.2 ต้องรู้เรื่องมาตรฐานพันธุ์ไก่ชนนเรศวร ที่สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดพิษณุโลกได้กำหนดและทำออกมาใช้ที่เรียกว่า “ ไก่เหลืองหางขาว พระเจ้าห้าพระองศ์ ”เป็นไก่สีเหลืองทอง และควรจะรู้เรื่องเกล็ดไก่ชนโดยทั่วไปบาง แต่ของไก่ชนพระนเรศวรเราต้องรู้ดี 4 เกล็ดสำคัญคือ เสือซ่อนเล็บ เหน็บชั้นใน ไชบาลและผลาญศัตรู 1.3 ต้องรู้เรื่องสายพันธ์ไก่ชนของเราดีว่า เป็นไก่ชนที่ตีลักษณะตั้งหรือลงตีหัวหรือตีตัวหรืออื่นๆ 1.4 การสร้างคอก การผสมพันธ์ การเลี้ยงต้องเต็มที่ น่าเชื่อถือ คอกสะอาด การผสมพันธ์ต้องมีการใช้สุ่มหรือกรง เพื่อให้ปนเปกันกับพ่อพันธ์ตัวอื่นๆ 2. ตัวไก่ชนพระนเรศวรที่จะขายหรือจำหน่าย การขายไก่ชนพระนเรศวร เราจะต้องคัดไก่ขายเริ่มตั้งแต่ลูกไปจนกระทั่งไก่ใหญ่ขนาดใช้ชนได้ ตามความต้องการของผู้ซื้อ ซึ่งจะแบ่งได้ 2 พวก คือ 2.1 การขายลูกไก่ตั้งแต่ 2 เดือนขึ้นไป ขณะนี้หลายฟาร์มได้เพาะขายอยู่ในขณะนี้ ต้องเป็นลูกไก่ที่เกิดจากการผสมพันธ์ชั่วที่ 3 ขึ้นไป จึงเชื่อแน่ว่าเมื่อนำไปเลี้ยงแล้วโตขึ้นจะได้สีเหลืองหางขาวจริง ถ้าเราไม่แน่ใจอย่าขาย เดี๋ยวผู้ซื้อจะไม่ศัทธาแล้วไม่มาซื้ออีก 2.2 การขายไก่ใหญ่นั้นเราควรคัดขาย เพื่อให้ทราบวัตถุประสงค์ของผู้ที่มาหาซื้อนั้น คือ 2.2.1 เป็นไก่สวยงามตามประวัติศาสตร์ที่ผู้ซื้อไม่รู้เรื่องการชนไก่ แต่อยากหามาเลี้ยง เพราะสวยงาม เป็นการอนุรักษ์ไก่ประวัติศาสตร์ไว้ด้วย 2.2.2 เป็นไก่ชนเก่ง ก่อนจะขายให้ผู้ที่หาซื้อไปชน เราต้องเข้าใจว่าไก่ชนพระนเรศวรถ้าเข้าตามตำราต้องเก่งทุกตัวดังคำที่ว่า “ ไก่เหลืองหางขาวกินเหล้าเชื่อ ”ถ้าเราคัดไก่โตที่จะขายออกมาแล้วเหลือไก่ที่ถูกคัดทิ้ง ก็นำมาชั่งกิโลขายก็ได้ 2.2.3 ปัจจุบันไก่ชนพระนเรศวร กลายเป็นของฝากมให้เพื่อนฝูงผู้หลักผู้ใหญ่ ผู้จะบอกว่าหาซื้อไก่ไปฝากเขาหรือเขาฝากมาให้หาให้ ดังนั้นแล้วควรคัดไก่ดีๆ ไปให้เขาแต่ต้องถามเขาว่า จะซื้อไก่สวยหรือไก่เก่งซึ่งปกติจะได้ราคาดี จากที่กล่าวมาแล้วนี้ ผู้เลี้ยงไก่ชนพระนเรศวรต้องทราบประวัติสายพันธ์ของตัวเอง เพื่อที่จะบอกผู้ซื้อคุยกันรู้เรื่อง การเลี้ยงและการผสมพันธ์ที่เขามาดูที่คอก ต้องเกิดความศรัทธาว่าสะอาด ควบคุมการผสมพันธ์ไม่ปนเปกัน มีประวัติพ่อพันธ์และแม่พันธุ์ที่ดี 3. สถานที่จำหน่ายไก่ชนพระนเรศวร เมื่อเลี้ยงกันเพื่อจำหน่ายจำเป็นต้องมีตลาดเพื่อจำหน่าย ดังนั้น จึงต้องรวมกลุ่มกันผลิต รวมตัวกันขาย เพื่อจะได้ไก่จำนวนมากหรือหลากหลาย ให้ผู้ซื้อได้เลือก การจำหน่ายหรือตลาดจำหน่ายพอจะแบ่งได้คือ 3.1 ขายที่บ้านตัวเอง กรณีที่เรามีชื่อเสียงเป็นที่รู้จัก เนื่องจาก มีไก่ชนะเลิศการประกวด เป็นที่รู้จักของคนทั่วไป มีไก่เก่งตีตามบ่อนต่างๆชนะบ่อยๆโดยตามมาหาซื้อที่บ้านหรือเรามีบ้านติดถนนใหญ่ เอาสุ่มไก่วางข้างถนนติดประกาศขาย หรือสร้างโรงเรือนเป็นตลาดขายไก่ชนข้างถนน ซึ่งจะพบได้ทั่วไป 3.2 การรวมกลุ่มกันขาย โดยเปิดสังเวยซ้อมหรือปล้ำไก่เพื่อขาย เพื่อเพิ่มมูลค่า โดยไม่มีการพนัน ดังเช่นของกลุ่มอำเภอบางกระทุ่ม ที่บ้านเนินกุ่มของนายสวรรณ ใจซื่อ จะซ้อมไก่ 2 อัน (ยก) ไม่มีการพนัน ทุกวันเสาร์เท่าที่ดูก็พอขายได้ ก็อยากให้ทุกกลุ่มทำเช่นนี้ 3.3 การเปิดตลาดขายไก่ชนโดยตรง ก็น่าจะทำได้แต่ปรากฏว่า เมื่อเริ่มดำเนินการแล้วไม่มีไก่ขายตลอดทั้งปี ตลาดจึงหยุดไป ดังเช่นตลาดนัดฉัตรแก้วเป็นตลาดผักที่ใหญ่มาก ให้สถานที่ฟรี เพื่อจำหน่ายกันชน อาจารย์สุรกาญจณ์ วิเชียรสรรค์ นำไก่ไปขายได้ 2-3 ครั้งก็เลิกไป ซึ่งความต้องการจะให้สมาชิกส่งไก่มาขาย แต่ไม่มีไก่มาวางขาย จึงเกิดความซบเซาไป 3.4 การขายไก่ผ่านเอเย่นต์ที่จะหาไก่ส่งไปตีต่างจังหวัด หรือนำไปขายยังต่างประเทศซึ่งเป็นประเทศเพื่อนบ้านเรา เช่น มาเลเชีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ บรูไน ซึ่งจะต้องเป็นไก่ใหญ่ ตั้งแต่ 3 กิโลกรัมขึ้นไป ถ้าเป็นไก่เหลืองหางขาวจะได้ราคาแพง ซึ่งอาจารย์ประดิษฐ์ และอาจารย์สุรกาญจน์ รับเป็นเอเย่นต์ อยู่ขณะนี้ 4. ผู้ซื้อ ผู้ขายไก่ชนทุกท่านต้องเข้าใจผู้ซื้อด้วย เราต้องมีจิตวิทยาที่จะคุยกับผู้ซื้อว่าเขามาหาซื้อไก่เพื่ออะไร ยกตัวอย่าง เขามาซื้อไปฝากผู้หลักใหญ่ หรือฝากเพื่อนฝูง ควรจะหาไก่เข้าตำรา ราคาดีหน่อย เพื่อจะได้ของดีไปฝาก และจะได้ไม่ขายหน้า หรือพวกมาหาไม่เก่ง เราต้องหาไก่ซ้อมให้ดูด้วย หรือหาไก่จากเพื่อนสมาชิกให้ดูตามต้องการ ถ้าไปซื้อที่สนามของคุณสุวรรณ ใจซื่อ ก็ซ้อมเพื่อจำหน่ายอยู่แล้ว เขาจะดูเชิงซื้อได้เลย พูดง่ายๆ ว่าต้องขายไก่ตามความต้องการของผู้ซื้อ ถ้าพวกซื้อเพื่อฝากเขาควรจะอธิบายให้เขาฟังเรื่องประวัติศาสตร์ด้วย หรือเอาหนังสือที่ผู้เขียนพิมพ์แถมให้เขาเป็นคู่มือ 5.การประชาสัมพันธ์ การประชาสัมพันธ์เป็นเรื่องจำเป็นมาก ปัจจุบันมีวารสารไก่ชนอยู่สิบกว่าฉบับ ซึ่งจะเป็นการรายงานข่าวไก่ชนอยู่เป็นประจำ กลุ่มเราต้องเขียนหนังสือไปลงโฆษณาบ้าง หรือยอมลงทุนจ้างโฆษณาเลย เพื่อให้กลุ่มเราเป็นที่รู้จักทั่วประเทศ หนังสือพิมพ์ท้องถิ่น หรือหนังสือพิมพ์รายวันกรุงเทพฯ สำนักงานพิมพ์ตัวแทนอยู่ที่พิษณุโลกยินดีลงข่าวให้พวกเรา ขอให้กลุ่มรวมตัวกันให้แข็ง รวมทั้งทีวีช่องต่างๆ ด้วย ถ้าเราทำกิจกรรมของกลุ่มเขายินดีจะทำข่าวให้ ซึ่งผลจากการเป็นข่าวจะทำให้เราขายไก่ได้ดีขึ้น ขณะที่เรามีอาจารย์ประดิษฐ์ และอาจารย์สุรกาญจณ์ เป็นผู้เขียนลงในหนังสือนักเลงไก่ชนอยู่แล้ว ขอให้พวกเราซื้ออ่าน หรือฝากท่านเขียนลงโฆษณากลุ่มเราได้ด้วย โดยปกติกลุ่มที่มีผลงานทำกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง และมาตรฐานการเลี้ยงดี ผู้เขียนลงเป็นข่าวให้อยู่แล้ว ขอให้ทุกกลุ่มประสานกับปศุสัตว์อำเภอ เพื่อทำกิจกรรม เช่น ให้ความรู้ การทำวัคซีน การเลี้ยง และอื่นๆ และเชิญผู้สื่อข่าวไปทำข่าวให้ก็จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง สำนักงานปศุสัตว์จังหวัดพิษณุโลก ยินดีช่วยเหลือในการทำข่าวประชาสัมพันธ์ด้วยการเขียนเรื่องลงพิมพ์ในหนังสือไก่ชนให้ ถ้ากลุ่มมีกิจกรรมก็จะบอกให้รีบไปทำข่าวให้ได้ ขอให้พวกเรารวมกลุ่มให้แข็ง มีกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง ดังเช่น คุณสุวรรณ บอกว่า ซ้อมไก่ตีเพื่อขายไม่ค่อยดี พอเขียนข่าวลงและออกทีวีด้วย ก็ไม่มีไก่ขายอีกจะเป็นเช่นนี้ ดังนั้น ขอให้กลุ่มต่างๆ ประสานกับสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดอย่างใกล้ชิด เพื่อประชาสัมพันธ์กลุ่ม และเห็นความก้าวหน้าของผู้เลี้ยง ซึ่งจะทำให้พวกเราขายไก่ได้ราคามีรายได้เพิ่มขึ้นตามจุดประสงค์ของพวกเรา